Photo: malecula/ Bigstock.com
بیادمان باشد بیماری خبر نمی‌کند. نباید از خاطر ببریم زمانی که خودمان یا شریک جنسیمان مبتلا به هیپاتیت یا همان «التهاب پارانشیم کبدی» می‌شویم، دنیا به آخر نرسیده و راه‌هایی برای ادامه یک زندگی عادی و حفظ مفهوم خانواده وجود دارد.
نخستین قدمی که باید برداریم، گرفتن کمک و مشاوره از کسانی است که می‌توانند به روش علمی، راهنمایمان باشند چرا که به راحتی می‌شود با درایت، پیشگیری و مشاوره، زندگی زناشویی را از نابودی حتمی نجات داد.
هیپاتیت نوعی بیماری مرموز و چند شاخه است که تا به حال هشت نوع آن شناسایی شده و می‌تواند منشا باکتریایی یا ویروسی داشته باشد. هیپاتیت ویروسی گاهی از یک بیماری شبه سرماخوردگی شروع می‌شود.
اما انواع پیچیده‌تر آن هم وجود دارند، هیپاتیتی به اسم هیپاتیت «سی» که بر اثر از کار افتادن کبد نمایان شده و همچون ویروس اچ آی وی، از طریق خون آلوده، رابطه جنسی، استفاده از سرنگ مشترک، خالکوبی، تتو یا زخمی شدن عضوی از اعضای بدن در محیط آلوده و عفونی بیمارستانی منتقل می‌شوند. یا هیپاتیتB که احتمال انتقال ویروس آن از طریق استنشاق سرم افرادی که با درصد بالای آلودگی این بیماری مواجهند، قابل انتقال است و به طور مستقیم کبد را هدف می‌گیرد.
اما علیرغم پیچیدگی برخی از انواع این بیماری، راه‌های متعددی برای حفظ زندگی مشترک زوج‌هایی که یکی از طرفینش به این بیماری مبتلاست، وجود دارد.
علی راستش را گفت
علی را از طریق فعالیت در یکی از وبلاگ‌های مرتبط با هیپاتیت پیدا می‌کنم، به او ایمیل می‌زنم، با خوشرویی و به سرعت پاسخم را می‌دهد. می‌گوید که بعد از یک بیماری سخت و انجام عمل کلیه متوجه شده که مبتلا به هیپاتیت سی است. از همان اول مسئله را صادقانه با همسرش در میان گذاشته و تاکید کرده که به او حق می‌دهد زندگی زناشویی‌اش را ترک کند.
علی به خانه امن می‌گوید: «علیرغم تصورم، همسرم با خوشرویی و دلسوزی با این مسئله مواجه شد. استدلال او در پاسخ درخواستم این بود که «درست است که تو بیماری، اما عشقمان هنوز نمرده و ما می‌توانیم پیشگیری و مراقب کنیم.»
علی که حدس می‌زند به علت دریافت فرآورده خونی آلوده بعد از جریان عمل کلیه به این بیماری مبتلا شده توضیح می‌دهد: «از آن اتفاق تا به حال یازده سال گذشته، ما یک دختر هشت ساله داریم. من با مراقبت و همکاری پزشکم توانسته‌ام شمارش ویروسم از شش هزارتا را به صفر برسانم. ما رابطه جنسی متعادلی داریم و به توصیه مشاور و سکس تراپیستی که به او مراجعه کرده‌ایم از کاندوم و وسایل پیشگیری استفاده می‌کنیم و همسرم کماکان یک فرد سالم است. »
آمار دقیقی از مبتلایان وجود ندارد
گرچه آمار دقیقی از مبتلایان به هیپاتیت در ایران وجود ندارد اما به طور تقریبی و با یک حساب سرانگشتی به نظر می‌رسد دو میلیون نفر ناقل هیپاتیت B هستند. در مورد آمار مبتلایان به هیپاتیت C نیز، سال گذشته رئیس مرکز بیماری‌های واگیردار وزارت بهداشت گفت ۲۰۰ تا ۲۵۰ نفر در کشور به این شاخه از هیپاتیت مبتلا هستند.
البته باید گفت این‌ها افرادی هستند که نسبت به بیماری خودشان مطلع و آگاهند، چرا که مهم‌ترین خصیصه بیماری هیپاتیت، پنهان و مرموز بودن آن است و تقریبا بیش از نود درصد بیماران هیپاتیتی نسبت به بیماری خودشان مطلع نمی‌شوند.
همین مسئله نیز در شیوع هر چه بیشتر این بیماری مرموز و خاموش موثر است. مهم‌ترین مشکل بیماری هیپاتیت این است که علائم آشکاری در مورد بیماری وجود ندارد. ویروس در خون باقی می‌ماند و گاهی آن چنان این ویروس مغفول می‌ماند که تبدیل به سرطان کبدی می‌شود. ما ممکن است سال‌های سال با شریک جنسیمان در ارتباط باشیم، حتی خودمان به این بیماری مبتلا باشیم اما از وجود این نارسایی کاملا بی‌اطلاع بمانیم.
آنچه وجه تشابه هیپاتیت سی با اچ آی وی است، این است که این بیماری از طریق خون فرد آلوده به دیگری منتقل می‌شود، یعنی با همان روش‌های انتقال ایدز، استفاده از سرنگ آلوده، رابطه جنسی کنترل نشده و فرآورده‌های خونی آلوده می‌توان بیماری را به دیگری منتقل کرد.
پنهان کردن هیپاتیت، خشونت آشکار است
همیشه اوضاع آن طورکه «علی» مدیریت کرده، پیش نمی‌رود و گاهی یکی از شرکای جنسی در یک رابطه زناشویی علیرغم اطلاع از شرایط بیماری، آن را پنهان می‌کند.
مهری را هم از طریق همان وبلاگ مرتبط با بیماران هیپاتیت شناسایی می‌کنم، او می‌گوید: «مبتلا به هیپاتیت B بود. از قبل از عروسی می‌دانست مبتلا شده، خودش که انکار می‌کند اما دکتر به من گفت با یک آزمایش خون ساده می‌شود فهمید. من متعجبم چطور در جریان آزمایش ضمن عقد دکتر متوجه نشد؟ ما در یک شهرستان کوچک با هم ازدواج کردیم و آن‌ها همدیگر را رو در رو می‌شناسند، احتمالا با دکتر تبانی کرده به هر حال. اما چیزی که مرا رنج می‌دهد این است که چرا با اینکه می‌دانست به این بیماری مبتلاست باز هم به سکس بدون پوشش و کاندوم و سکس دهانی اصرار می‌کرد؟»
کاری که همسر مهری کرده نهایت خشونت و بی‌انصافی در جریان یک رابطه سالم زناشویی است. «مهری» هم الان یک فرد مبتلاست. او یکبار دچار سیروز کبدی شده و حتی دکتر احتمال می‌داده که ممکن است دچار «انسفالوپاتی» شود، وضعیتی که می‌تواند منجر به مرگ فرد مبتلا به هیپاتیت B شود. با همه این‌ها او خوشحال است که با درک به موقع وضعیت، حداقل از بچه دارشدنش جلوگیری کرده و توانسته جلوی فاجعه را بگیرد.
چگونه یک رابطه زناشویی سالم داشته باشیم؟
دکتر النا یعقوبی با شنیدن سرگذشت «مهری» به خانه امن می‌گوید: «احتمالا علت این پنهانکاری می‌تواند ترس از دست دادن شریک زندگی یا بهم خوردن نظم و چهارچوب زندگی خانوادگی باشد. »
او می‌گوید به لحاظ علمی احتمال انتقال ویروس هـپاتیت B بین پنجاه تا صد برابر آسان‌تر و بیشتر از HIV یا ویروس مولد ایدز است و با تماس جنسی فرد ناقل یا آلوده به ویروس – که غالبا ابتلائشان هم بدون علامت مشخص است- منجر به انتقال هپاتیت مى شود.
او تشریح می‌کند که ویروس هپاتیتB علاوه بر خون، در تمام ترشحات بدن از جمله منى، ترشحات واژن، بزاق و اشک فرد مبتلا وجود دارد و بر اساس تحقیقات انجام شده، احتمال انتقال این بیماری از مرد آلوده به ویروس هپاتیت به مراتب بیشتر از زن آلوده است.
به گفته این پزشک؛ علت عمده انتقال، وابسته به نوع رفتار فرد در حین فعالیت جنسى است و نه جنس فرد.
او احتمال انتقال بیماری با بوسه هاى طولانی مدت، مکیدن لب‌ها و زبان؛ بخصوص اگر ترک یا زخمی در این نواحى وجود داشته باشد و احتمال انتقال با تماس مقعدى را به مراتب بیشتر از تماس واژینال می‌داند.
دکتر «یعقوبی» می‌گوید: خطر تماس مقعدى و واژینال از تماس دهانى بیشتر است و هر گونه تماس پرخطر بدون بهره‌گیری از روش‌هاى جلوگیرى با افرادی غیر از همسر می‌تواند خطر ابتلا را دو چندان کند.
او به بیماران توصیه می‌کند با اقدامات مراقبتى لازم وایجاد مانع بین انتقال ترشحات بدن، اعم از ترشحات واژینال، دهانى و انگشتی و با استفاده از واکسیناسیون براى سایر اعضای خانواده، کنترل ویروس هپاتیت را در دست بگیرند.
