موسی برزین خلیفه‌لو – وکیل خانه امن

پرسشگر: سلام خسته نباشید. خانم ۲۶ ساله‌ای هستم که دو سال پیش ازدواج کرده‌ام. من زمانی که دانشجوی کار‌شناسی در دانشگاه آزاد بودم با شوهرم که در‌‌ همان دانشگاه در مقطع کار‌شناسی ارشد درس می‌خواند آشنا شدم. شوهرم علاوه بر درس خواندن در یک شرکت مهندسی نیز مشغول به کار بود. قبل از ازدواج بار‌ها به او گفته بودم که قصد ادامه تحصیل دارم و او نیز موافق بود. بعد از اینکه در دوره کار‌شناسی ارشد دانشگاه آزاد پذیرفته شدم شوهرم گفت که وضعیت مالی‌اش خوب نیست و نمی‌تواند هزینه دانشگاه را بپردازد و گفت که یا از پدرم بگیرم و یا اینکه به سر کار بروم. به هر حال قسمتی از هزینه یک ترم را از شوهرم و قسمتی را از برادر و پدرم گرفتم. اما شهریه ترم دوم را نتوانستم بپردازم و به این دلیل مرخصی گرفتم. چند بار با شوهرم در این مورد اختلاف پیدا کرده‌ام. در برخی موارد دیگر نیز همین وضعیت وجود دارد. در کل شوهرم مرا متهم می‌کند که ولخرج هستم و می‌گوید وظیفه‌اش نیست که شهریه دانشگاه را بپردازد و لزومی هم ندارد که ادامه تحصیل بدهم. من سوالی از شما داشتم. مگر وظیفه شوهر نیست که نفقه بدهد و هزینه‌های زندگی را تامین کند؟ من در سایت شما خواندم که پرداخت نکردن نفقه جرم است.

وکیل خانه امن: سلام خانم محترم! در مورد اینکه نفقه چه مواردی را شامل می‌شود خدمت شما عرض شود که یک ماده در قانون مدنی در این مورد وجود دارد. ماده ۱۱۰۷ می‌گوید: «نفقه عبارت است از همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن از قبیل مسکن، البسه، غذا، اثاث منزل و هزینه‌های درمانی و بهداشتی و خادم در صورت عادت یا احتیاج به واسطه نقصان یا مرض.» با توجه این ماده، نفقه بر اساس عرف مشخص خواهد شد.

در این ماده آمده است که هزینه‌های متعارف و متناسب نفقه محسوب می‌شود و تامین آن بر عهده شوهر است. اما در مورد این‌که آیا شهریه دانشگاه هم نفقه است یا نه، رویه و نظر واحدی وجود ندارد. اما، اکثریت قضات دادگاه خانواده هزینه دانشگاه را از جمله نفقه نمی‌دانند. یعنی شوهر وظیفه‌ای برای پرداخت هزینه‌های دانشگاه زن ندارد مگر اینکه خودش متعهد شده باشد. پس اگر شوهر متعهد به پرداخت شهریه دانشگاه نشده باشد نمی‌توان وی را از نظر قانونی ملزم به پرداخت آن کرد. به عبارت دیگر، از منظر قانونی شما نمی‌توانید شوهرتان را مجبور به پرداخت هزینه‌های دانشگاه نمایید اما اگر همسرتان دیگر هزینه‌های لازم شما را پرداخت نمی‌کند مساله متفاوت خواهد بود.

پرسشگر: یکی از همکلاسی‌های من نیز با چنین مشکلی مواجه بود. البته مشکل آن‌ها فقط هزینه دانشگاه نبود اما دوستم می‌گفت که در دادگاه به شوهرش گفته‌اند که باید هزینه دانشگاه را هم بپردازی.

وکیل خانه امن: خانم محترم در مورد مساله دوستتان نمی‌توان اظهارنظر کرد چون جزئیات آن روشن نیست اما همانطور که گفتم اکثر دادگاه‌های خانواده هزینه‌های دانشگاه را جز نفقه نمی‌دانند. در عین حال برخی از حقوقدانان معتقدند که امروزه تحصیل در دانشگاه بسیار عادی شده و جز هزینه‌های متعارف محسوب می‌شود و مرد باید هزینه آن را تامین کند اما این نظر در دادگاه‌ها چندان پذیرفته نمی‌شود. توجه داشته باشید که منظور من این نیست که باید اقدام قضایی شود و دادگاه تصمیم بگیرد بلکه منظور بنده بیان مقررات مربوط به نفقه است.

پرسشگر: اینکه شوهرم قبلا موافق بود من ادامه تحصیل بدهم چطور؟

وکیل خانه امن: اولا توجه کنید که موافقت با ادامه تحصیل با پرداخت هزینه دانشگاه متفاوت است. اگر شوهر شما متعهد شده است که هزینه‌های دانشگاه را بپردازد این در قالب تعهدات قابل طرح است و باز ارتباطی به نفقه ندارد در ضمن این تعهد اگر شفاهی بوده و نمی‌توان ان را اثبات کرد فقط جنبه اخلاقی داشته و از لحاظ حقوقی چندان معتبر نیست. اگر شوهرتان فقط گفته است که با ادامه تحصیل موافق است این نمی‌تواند به منزله تعهد بر پرداخت هزینه دانشگاه باشد. به هر حال تحصیل حق شما است اما به نظر نمی‌رسد قانون شوهر را موظف به پرداخت هزینه تحصیل زن در دانشگاه کرده باشد. بهتر است این مشکل را صمیمانه و با صحبت کردن برطرف سازید.